Днямі на вочы трапіў фотаздымак у сацсетках “Аднакласнікі”: выстава вышыўкі падчас святкавання “Багача” у Доме фальклору ў Горкаўскай Слабадзе.
Давялося і мне быць на тым свяце. Было гэта некалькі гадоў таму. А вышываныя вырабы на выставу прадставіла жыхарка вёскі Ляды Надзея Іванаўна Федарэнчык.
Разгледзеўшы фотаздымак дэталёва, прыйшла да высновы, што вышыўка адрозніваецца ад нашай, беларускай, яна нагадала мне ўкраінскія матывы, якія я бачыла гадоў сорак таму ў Вінніцкай вобласці Украіны ў сваячкі свайго мужа. Яна нават тады падарыла мне некалькі сваіх вышыванак, якія ёсць у мяне і зараз. Узнікла жаданне пагутарць з Надзеяй Іванаўнай.
Я не памылілася: жанчына нарадзілася ў 1961 годзе ва Ўкраіне ў Ракітнаўскім раёне Ровенскай вобласці ў сяле Кісорычы. Здзівіла колькасць прыгожых вышываных вырабаў: рушнікоў, сурвэтак, навалочак, пакрывалаў… І сярод іх дыван, які майстрыха назвала “Нясе Галя воду”, які ўразіў падчас той забытай мною выставы…
У роднай вёсцы вышывалі ўсе жанчыны. Сказаць, што вышыванне захапіла Надзею, дык гэта не так. Вышыўка – гэта стыль жыцця, не вышываць было нельга: усе дзяўчаты назапашвалі сабе прыданае. Вышывала і маці Надзеі. Яна працавала ў лясгасе рабочай, а ўвечары брала ў рукі іголку. Надзея пачала вышываць з трэцяга класа. Спачатку назірала за работай мамы, а потым і сама ўзялася за работу. Навучылася і крыжыкам вышываць, і гладдзю. Першы рушнік вышыла, праз два гады. Атрымалася не зусім добра, але маці пахваліла дачку. Той першы рушнік маці пакінула сабе на памяць. Вопыт і спрыт прыйшлі не адразу. Праз чатыры гады дзяўчына вышыла ўжо цэлую карціну: хлопчыка з сабакам пад дрэвам. А ў дзесятым класе замахнулася нават на цэлы дыван. Атрымаўся шэдэўр “Нясе Галя воду”. Гэты дыван і быў на выставе ў Доме фальклору. Ён і зараз прываблівае сябе яркімі фарбамі і тэхнічнасцю вышыўкі. Прыгадваю, што тады ўсе ўдзельнікі выставы фатаграфаваліся на яго фоне, сфатаграфавалася і я, аднак, чамусьці гэты фотаздымак у мяне не захаваўся…
Пасля заканчэння школы Надзея пайшла працаваць. У сяле, дзе было паўтары тысячы двароў, працаваў калгасны кансервавы цэх. Там і працавала. Выраблялі розныя салаты з агародніны, сокі, марынавалі агуркі і памідоры. Пазней перайшла на работу ў калгас на вагавую, а там прапанавалі дзяўчыне вучыцца. Выбрала Смілавіцкі сельгастэхнікум, паступіла вучыцца на агранома завочна. А калі прыехала на першую сесію, пазнаёмілася з чэрвеньскімі дзяўчатамі, яны аднойчы запрасілі яе ў госці ў Чэрвень…
Горад спадабаўся дзяўчыне так, што вырашыла тут застацца. Спадабаліся і людзі. Яны ставіліся да дзяўчыны добразычліва, дапамаглі кватэру зняць. Уладкавалася працаваць санітаркай у хірургічнае аддзяленне чэрвеньскай бальніцы. Амаль год там працавала, потым перайшла працаваць загадчыкам гаспадаркі ў спартыўную школу. Ішоў 1988 год. Занятак вышыўкай не пакідала. Гэта стала для дзяўчыны нормай жыцця. У раённым Доме культуры нават была выстава яе вышываных вырабаў.
Час ішоў, вучылася дзяўчына ўжо на трэцім курсе тэхнікума і патрабаванне было такое: працаваць у сельскай гаспадарцы. Яе прынялі на работу ў сельгасхімію запраўшчыцай, пазней перавялі дыспетчарам на базу мінеральных угнаенняў у Тадулічы. Тут і знайшла Надзея свой лёс.
Муж Васіль – мясцовы, з вёскі Старыя дарогі. Аказаўся добрым і працавітым чалавекам. Пабудавалі свой дом у Лядах. Муж шмат гадоў хварэў, памёр дзевяць гадоў таму. Надзея Іванаўна праз год і маму сваю перавезла ў Беларусь.
З 1996 года працавала жанчына на бітумным заводзе. Зараз яна на пенсіі. Цяпер амаль не вышывае: падводзіць зрок, затое вяжа, не можа без рукадзелля жыць.
Яе вышыўка – цэлы скарб: тут і рушнікі, і падушачкі, розныя сурвэткі… Захавалася найпрыгажэйшая блузка – падарунак ад мамы, вышытая яе рукамі – хіт маладосці…
Яшчэ адзін талент мае гэта жанчына – яна цудоўна спявае, выступала ў маладосці на сцэне. Захавала і звычку назапашваць розныя кансервы. Яна ўмее іх вырабляць, гатуе шмат і раздае сябрам і знаёмым.
Добразычлівая і ветлівая, Надзея Іванаўна, палюбіўшы аднойчы беларускую зямлю, засталася верная ёй назаўсёды…
Галіна ВОРНІК,
былая настаўніца, жыхарка вёскі Горкаўская Слабада.
Фота Тамары Атрашонак
