Летняя дзіцячая Алімпіяда ў вёсцы Грабёнка даўно стала традыцыйнай. Сёлета яе арганізатар, маскоўскі тэлежурналіст Дзмітрый Жураўлёў у шаснаццаты раз сабраў для ўдзелу ў спаборніцтвах дзяцей ад двух да пятнаццаці гадоў. Ахвотнікі з радасцю і захапленнем на працягу адзінаццаці дзён выпрабоўвалі сябе ў васямнаццаці відах спорту.
У Алімпіядзе ўдзельнічаюць не толькі жыхары Грабёнкі, але і мінчане, што прыязджаюць на вакацыі да сваякоў. А яшчэ – мясцовы сабака Сіма, які ў мінулым годзе… бегаў навыперадкі з рабой курыцай, а сёлета з задавальненнем даганяў і пераганяў лепшых спартсменаў.
Дзеці з суседніх вёсак таксама не лянуюцца прыязджаць на спаборніцтвы на веласіпедах. У адзін з дзён Алімпіяды шасцёра хлопцаў і дзяўчат асядлалі жалезных коней і выехалі з вёскі Чарнаградзь з адной мэтай – паўдзельнічаць у спаборніцтвах на моц і стрытболе. Праехаўшы больш за пяць кіламетраў, яны яшчэ мелі сілы і жаданне перамагаць.
Спаборніцтвы на моц падзяляюцца на два віды. Для хлопцаў – падцягванне на перакладзіне, для дзяўчат – сілавы віс на ёй жа. Барацьба за перамогу ішла недзіцячая: кожны імкнуўся пабіць устаноўлены раней рэкорд. Нават вышыня турніка нікога не пужала: тым, хто не мог дацягнуцца да перакладзіны, дапамагалі больш дарослыя сябры. Паспрабавала “павісець” і чатырохгадовая Марына Курбан, сёстры якой у свой час не аднойчы адзначыліся перамогамі на грабёнскіх Алімпіядах. Удзел у спаборніцтвах стаў для Курбанаў сямейнай традыцыяй. На маленькую Марыну – вялікая надзея, ад яе чакаюць такога ж поспеху, як і ад старэйшых сясцёр.
Для дзяцей такі адпачынак – альтэрнатыва інтэрнэту ўвогуле і сацыяльным сеткам у прыватнасці. Замест віртуальных стасункаў яны бавяць час на вуліцы: знаёмяцца, сябруюць, гуртуюцца. А яшчэ, як лічыць арганізатар і галоўны суддзя Алімпіяды Дзмітрый Жураўлёў, тут дзейнічаюць глабальныя алімпійскія ідэі яднання розных людзей.
— Спачатку мясцовыя хлопцы проста гулялі ў футбол, а я прыходзіў судзіць матчы, — узгадвае ён. – Адзін з іх, адзінаццацікласнік Дзіма Панцялееў прапанаваў арганізаваць спаборніцтвы не толькі па футболе. Шчыра кажучы, спачатку я яго ідэю не ацаніў. Але на наступны год пачалі падыходзіць малодшыя дзеці, якія пераконвалі мяне, што гэта вельмі цікава і павінна быць. Так мы вырашылі паспрабаваць наладзіць спаборніцтвы. Гэта быў 2002 год… Ніхто нават не думаў, што ўсё будзе працягвацца так доўга. Ужо цэлых шаснаццаць гадоў! Напачатку ў Алімпіядзе ўдзельнічала каля дваццаці пяці чалавек, і нам здавалася, што гэта вельмі шмат. Сёлета толькі на бег прыйшло пяцьдзясят шэсць! Прыемна…
— Калі б Вы ўсё ж не падтрымалі ініцыятыву дзяцей, ці змаглі б яны арганізавацца самі?
— Наўрад ці. Бо ёсць два вельмі важныя моманты, пры якіх удзел дарослага абавязковы. Па-першае, гэта атрыманне дазволу на правядзенне спаборніцтваў. Без яго – ніяк. Напрыклад, велагонкі ў нас праходзяць вакол школы, больш няма дзе. Паводле правілаў бяспекі, туды проста так не прайсці: стаіць высокі плот, брамы – на замку. Нават калі б дваццаць дзяцей прыйшлі з веласіпедамі, іх усё роўна не пусцілі б. А так я пайшоў у райвыканкам да начальніка аддзела адукацыі, спорту і турызму Ларысы Валянцінаўны Асановіч, і, дзякуючы ёй, мы паразумеліся з кіраўніцтвам школы. Згадзіцеся, да дарослага чалавека адносіны зусім іншыя, чым, напрыклад, да пятнаццацігадовага… Па-другое, не сакрэт, што падчас спаборніцтваў здараюцца спрэчныя моманты. Таму павінен быць дарослы суддзя, слова якога – закон. Вось таму я з самых першых гульняў падтрымліваю пачынанні дзяцей.
— За шаснаццаць гадоў шмат змянілася?
— Безумоўна. Ранейшым застаецца толькі тое, што кожны год, улетку, тут збіраюцца хлопчыкі і дзяўчынкі – новыя і сталыя ўдзельнікі. Для іх Алімпіяда – вельмі чаканая падзея. Многія пачынаюць цікавіцца пра расклад і час наступных спаборніцтваў ужо ўзімку… За шаснаццаць гадоў пашырыўся ўзроставы дыяпазон удзельнікаў. Верхняя мяжа допуску засталася нязменнай – дзяўчаты да пятнаццаці гадоў, хлопцы – да чатырнаццаці, але прыходзяць зусім малыя, якія вельмі хочуць далучыцца да Алімпіяды. Былі выпадкі, калі кідалі тапак хто далей дзеці, якім няма яшчэ двух гадоў, а ў бегу на старт выходзілі двухгадовыя… Таксама прыкметна павялічылася агульная колькасць удзельнікаў. Змянілася стаўленне дзяцей да Алімпіяды. На першыя спаборніцтвы яны прыходзілі больш для таго, каб пабыць разам: для іх гэта было важней, чым атрымаць грамату, заняць першае месца. Зараз прыходзяць перамагаць. Калі дзесяць-дванаццаць гадоў таму чалавек мог выйсці ў джынсах, пляжных шлёпанцах, нават у ботах ці паліто, і гэта было нармальна, то цяпер прыходзяць у спартыўнай форме і накіраваны толькі на перамогу. Такія драматычныя бываюць у нас спаборніцтвы, акурат як на алімпіядах сусветнага маштабу!
— Што адметнага вылучыце на сёлетняй Алімпіядзе?
— Колькасць удзельнікаў. Мінулагодні рэкорд (81) быў пабіты ўжо ў сярэдзіне Алімпіяды: ў розных відах спорту паўдзельнічала восемдзесят тры чалавекі.
— Сёлета ў праграме было васямнаццаць відаў спорту. Як яны выбіраюцца?
— У Грабёнцы няма вялікага стадыёна, басейна…Таму віды спаборніцтваў выбіраюцца па дасяжнасці. Яны павінны быць такімі, каб змагло паўдзельнічаць кожнае дзіця, якое адпачывае ў вёсцы ўлетку. Калі від спорту губляе папулярнасць, мы выключаем яго з праграмы. Вось на велагонку пачалі прыходзіць па два-тры чалавекі. Пра што гэта можа казаць? Пра тое, што яна нецікавая. Часам з’яўляюцца новыя віды спорту: дзеці прапаноўваюць свае варыянты, мы іх усе разам абмяркоўваем. Давайце паспрабуем! Чаму не? Калі спадабалася – то робім. Галоўны паказчык папулярнасці – колькасць удзельнікаў.
— Якія спаборніцтвы самыя папулярныя?
— Магу адзначыць бег, стральбу, боўлінг, дартс…
— Штогод Вы прывозіце з Масквы відэакамеры, для таго каб стварыць чарговы відэафільм пра вясковыя спаборніцтвы і паказаць яго на радзіме па кабельнаму тэлебачанню. Сюжэты з радасцю робяць мясцовыя хлопцы і дзяўчаты, яны добра трымаюцца ў кадры…
— …Сапраўды, дзеці, падлеткі гэтым цікавяцца. Але яшчэ ні адзін з іх не звязаў свой лёс з журналістыкай. Таму што тут – вёска, і гэта мае свой уплыў. За шаснаццаць гадоў было шмат таленавітых дзяцей, з якімі я б мог займацца, і якія б потым працавалі на цэнтральных маскоўскіх каналах. Але калі я прыязджаю толькі раз на год і не магу працаваць з імі сістэматычна, цікаўнасць, канешне, зніжаецца…
— Якія водгукі знаходзяць Вашы відэафільмы пра грабёнскія Алімпіяды ў маскоўскага гледача?
— Людзям гэта цікава. Многія, асабліва пенсіянеры, ладзяць падобныя спаборніцтвы ў сваіх дварах. Вось такая своеасаблівая эстафета атрымліваецца.
…Скончылася Алімпіяда. Апошнія ўзнагароды знайшлі сваіх пераможцаў. Хутка скончыцца і бесклапотнае лета, па розных кутках раз’едуцца дзеці. Але прыемныя ўспаміны пра спаборніцтвы будуць саграваць іх халоднай зімой.
Зрэшты, стасункі грабёнскіх алімпійцаў з Дзмітрыем Жураўлёвым і паміж сабой зараз працягваюцца праз сацыяльную сетку “УКантакце”. У адмыслова створанай гутарцы дзеці, падлеткі і галоўны натхняльнік спаборніцтваў дзеляцца ўражаннямі, абменьваюцца думкамі, абмяркоўваюць, як зрабіць Алімпіяду яшчэ больш цікавай.
Юлія АДАМОВІЧ, студэнтка Інстытута журналістыкі БДУ. Фота аўтара
