Мова выкладання
Калі пасля заканчэння БДУ мяне накіравалі на работу ў Возерскую школу, што пад Мінскам, я сутыкнуўся там з поўнай дурнотай. Мой папярэднік Грудзінскі выкладаў фізіку па-расейску, а ў дзяцей былі беларускія падручнікі. Зразумела, я перайшоў на беларускую мову, хаця ніколі раней фізіку па-беларуску і не вывучаў. Усе мне былі вельмі ўдзячныя.
Адваротнае я назіраў, калі пазней пакідаў работу ў Велікапольскай школе і ў вучылішчы будаўнікоў. Мае наступніцы, тутэйшыя маладыя настаўніцы, сходу пераходзілі на расейскую мову выкладання. Што гэта? Адсутнасць павагі да роднай мовы ці лянота?
Найвялікшае ўражанне
Малодзенькі баец , яшчэ ні разу ў жыцці не цалованы, смяртэльна паранены ў час атакі. Апошняе ў жыцці жаданне — пабачыць жаночую нагату. «Пакажы!» — просіць ён медсястру, і тая распранаецца, проста на полі боя. Гэта эпізод з фільма Мікіты Міхалкова «Предстояние».
Калі ты бачыў аголеную жанчыну, то цябе ўжо нішто не зможа ўразіць мацней — ні салаўіны спеў, ні разліў Прыпяці, ні гмах самага высокага касцёла.
Прамова
У самым пачатку трэцяга тясячагоддзя ад Хрыстова Нараджэння ў горадзе закладваюць касцёл Узвышэння Святога Крыжа замест разбуранага семдзесят гадоў назад бальшавікамі. Выступае каталіцкі святар, на мове нашага народа, па-беларуску. Светлыя, радасныя словы прывітання. Затым слова даюць прадстаўніку райвыканкама. «Шаноўныя сябры!» — і больш ніводнага беларускага слова не знайшлося ў лексіконе кіраўніка. Стаў гаварыць «нармальна», як заўсёды, на расейскай…
Тонкі і тоўсты
Амаль безпамылкова вызначаю сацыяльнае становішча нашых мужчынаў. Калі рамень на пупку — працаўнік. Калі рамень на лабку — начальнік.
Не шкадаваць
Не трэба шкадаваць мінулага: яно не вернецца. Трэба глядзець наперад і рабіць усё магчымае, каб будучыня была светлай і вартай чалавека.
Навіцкія
У даўнейшыя часы людзям прыходзілася пераходзіць у каталіцтва з іудаізму ці з праваслаўя. Яўрэі гэта рабілі, бо ім, прышламу народу, ні ў адной еўрапейскай краіне не дазвалялася мець зямлю. Вось чаму сярод яўрэяў мы вельмі нячаста сустракаем сялянаў. І зусім не таму, што яны не хацелі замараць рукі аб зямлю… Нейкія перавагі пры пераходзе ў каталіцтва набывалі ў Рэчы Паспалітай і нашыя продкі ліцвіны-беларусы. Свежаахрышчаныя замест ранейшага прозвішча, калі яно было, атрымлівалі прозвішча Навіцкіх (ад лацінскага слова novicius — новы, свежы). Таму не дзіўна, што гэтак шмат Навіцкіх і сярод яўрэяў, і сярод беларусаў.
З яўрэяў узгадваю заслужанага артыста РСФСР Марка Навіцкага, які ў 50-70-я гады мінулага стагоддзя выступаў разам з Львом Міравым (парны канферанс). З беларусаў шырока вядомыя спартыўны каментатар Уладзімір Навіцкі і наш зямляк, трэці беларускі касманаўт Алег Навіцкі.
Прыпавесць аб перакананнях
Чалавек шмат разоў за жыццё змяняе перакананні. Немаўлём ён ходзіць пад сябе. Затым змяняе перакананні і пачынае прасіцца на гаршчок. Потым зноў змяняе перакананні і пачынае карыстацца прыбіральняй. Але ёсць і такія, хто да канца дзён не змяняюць перакананняў і робяць пад сябе. Гэта — ідыёты.
Ну, дык ці трэба ганарыцца занадта цвёрдымі перакананнямі?!
Амерыканка
З таго часу прайшло гадоў сорак… Раніцою абыходзячы агарод, у адным месцы заўважыў траву, якая раней не сустракалася. Папярэдзіў жонку: не рві, прыйду з работы, вызначу. Перад гэтым па падпісцы атрымаў чарговыя тамы вызначнікаў, якраз з травяністымі раслінамі СССР. Выявілася, што расліна гэта — Galinsoga parviflora — галінсога дробнакветкавая, з сямейства астравых. Назву трава атрымала ў гонар гішпанскага батаніка. Радзіма яе — Паўднёвая і Цэнтральная Амерыка. Таму ў Беларусі гэтую траву называюць амерыканкай. Радзей сустракаецца і другі падобны від — Galinsoga ciliate — галінсога вейкавая.
Галінсога — злоснае пустазелле, размнажаецца і насеннем, і карэньчыкамі. Запаланіла ўсе нашыя агароды, нават і ў лясах, ля дарог, бываюць яе зараслі. Але, як кажуць, няма ліха без дабра. Выявілася, што галінсога — ядомая і лекавая культура. Выкарыстоўваецца і як прыправа, і для прыгатавання салатаў, а таксама ў народнай медыцыне для лячэння шмат якіх хвароб.
